Meekijken met …
de doosjes- en pillenrobots in de ziekenhuisapotheek
Sinds oktober vorig jaar beschikt de ziekenhuisapotheek op locatie VUmc over een zogenaamde ‘doosjesrobot’. En sinds half januari werkt de apotheek, als állereerste ter wereld, ook met een ‘pillenrobot’. Wat deze nieuwe collega's precies doen? We namen een kijkje.
1
Iedere dag komen er zo’n 1.500 doosjes met medicijnen aan op het depot van de ziekhuisapotheek. Deze gaan allemaal de zogenaamde doosjesrobots in. Er is er één voor medicijnen die op kamertemperatuur bewaard worden, en één in een speciale koelcel van 2 graden Celsius voor medicijnen die koel moeten blijven.
2
Een robotarm zorgt ervoor dat ieder doosje op de juiste plek wordt opgeborgen. En dat de juiste doosjes ook weer worden uitgegeven. “De doosjesrobot wordt hiervoor aangestuurd door het digitale patiëntendossier Epic”, vertelt apotheker en plaatsvervangend hoofd van de ziekenhuisapotheek Koos Dijkstra: “Epic geeft een seintje aan de robot, de robotarm pakt de doosjes en verpakt ze in kratjes voor de afdelingen.”
3
Nog veel geavanceerder en specifieker dan de doosjesrobot, is de nieuwe pillenrobot. “Dit is onze trots”, lacht Koos. “Een soort mini-fabriekje ter grootte van een gemiddelde Amsterdamse woonkamer.”
4
De pillenrobot sorteert en snijdt pillenstrips en verpakt deze per individuele pil. Zo krijgt iedere patiënt in het ziekhuis de juiste medicatie, in de juiste hoeveelheid voor 24 uur. Koos: “Normaal gesproken gaat er medicatie voor 5 dagen naar de afdelingen. Het is namelijk veel te arbeidsintensief om dit als mens iedere 24 uur te moeten afmeten. Maar, de meeste patiënten liggen geen 5 dagen in het ziekenhuis. Er blijven dus heel veel medicijnen over die worden weggegooid.” Met de pillenrobot is dat verleden tijd. “Bovendien kunnen alle medicijnen die toch overblijven weer terug de robot in. Na een controle of de verpakking nog intact is. Er is dus veel minder verspilling.”
5
Iedere pil die door de pillenrobot wordt uitgegeven heeft een unieke pil- en patiëntidentificatiecode. Deze code is gekoppeld aan het digitale dossier van de patiënt. Dit maakt de afgifte door de verpleegkundige aan de patiënt niet alleen makkelijker, maar ook minder foutgevoelig. De verpleegkundige weet zo immers precies dat ze de juiste medicatie geeft.
6
Een medewerker brengt de pillen naar de afdeling. Daar worden ze vervolgens over de verschillende patiëntbakjes verdeeld. In de toekomst is het de bedoeling dat die verdeling ook al in de apotheek gebeurt.
7
“Om optimaal gebruik te kunnen maken van beide robots zijn de werkprocessen aangepast”, vertelt Koos. “Ook zijn alle medewerkers opgeleid om met de robots om te kunnen gaan. Dit maakt het werk een stuk uitdagender.” Koos benadrukt dat de komst van de robots niet betekent dat de apotheekmedewerkers overbodig zijn. “Sterker nog, er ontstaat nu ruimte voor ons om meer zorg te kunnen verlenen. Er is meer tijd voor bijvoorbeeld het voeren van advies- en overdrachtsgesprekken met de patiënt bij opname en ontslag. Nu gaan die vooral over de afstemming met de thuisapotheek. Maar in de toekomst is het de bedoeling dat wij ook advies geven over bijvoorbeeld bijwerkingen. De verpleegkundige hoeft dan alleen nog de medicatie te geven. De rest doet de apotheekmedewerker. Zo heeft ook de verpleegkundige weer meer ruimte voor andere zorgtaken.”
Er zijn in de wereld slechts drie ‘pillenrobots’. Tot nu toe is alleen de robot van Amsterdam UMC daadwerkelijk actief. Op dit moment wordt de pillenrobot op locatie VUmc alleen nog ingezet voor de afdeling Hematologie. Dit wordt stap voor stap uitgebreid naar de andere afdelingen. Machines zoals de doosjesrobot worden wel al meer gebruikt, maar dan in kleinere varianten. Veel apotheken werken er al mee.