Meekijken met …
Veldonderzoek naar het effect van koppen op de hersenen
Heeft het koppen van een bal tijdens een voetbalwedstrijd (schadelijke) effecten op de hersenen? Amsterdam UMC en de KNVB doen er onderzoek naar. 24 mannenteams doen aan het onderzoek mee. Met als dank een shirt van het Nederlands elftal. We namen een kijkje bij een van de oefenwedstrijden op de KNVB Campus in Zeist en volgen de spelers tijdens het spelen, prikken en meten.
1
Voor en na de wedstrijd wordt bij iedere speler een paar buisjes bloed afgenomen. Bepaalde stoffen in het bloed kunnen namelijk iets zeggen over schade aan de hersenen. Ook al is de schade nog zo microscopisch klein. Onderzoeker Marloes Hoppen: “Wij willen achterhalen of deze stoffen door het koppen vrijkomen. En, of er meer van deze stoffen in het bloed te vinden zijn bij spelers die vaker hebben gekopt.”
2
Voor een compleet beeld hebben de onderzoekers ook wat achtergrondinformatie nodig. Marloes: “Vooraf moeten de deelnemers een aantal vragen beantwoorden. Demografische vragen, zoals hun leeftijd en achtergrond. Maar ook hoe lang ze al voetballen en of er medische gegevens zijn waar we rekening mee moeten houden.”
3
Tijdens de wedstrijd worden alle spelers ook fysiek in de gaten gehouden. Sensoren meten onder meer de hartslag bij een sprint of langere afstand rennen. Gewoon sporten kan namelijk ook normale schade aan zenuwen opleveren. De hoeveelheid stofjes in het bloed die hierdoor vrijkomen, moeten dus afgetrokken worden. Zo wordt duidelijk of koppen ook schade oplevert.
4
Om het effect goed te kunnen meten is het belangrijk dat het onderzoek zo realistisch mogelijk is. “Er is wel al onderzoek gedaan in het verleden, maar daarbij kregen de testpersonen bijvoorbeeld 20 kopballen in 10 minuten aangespeeld”, vertelt onderzoeker Marsh Königs. “Dat gebeurt nooit in het echt. Daarom laten we de deelnemers in ons onderzoek een gewone wedstrijd spelen. Dan is het aantal kopballen natuurgetrouw.”
5
Hoe vaak iemand een bal kopt tijdens de wedstrijd telt ook mee voor het onderzoek. Net als de manier waarop de bal wordt aangespeeld. Stuitert de bal eerst, dan komt ie bijvoorbeeld zachter aan. Ook hóe iemand kopt is belangrijk. Is dat een doorkopbal, maakt iemand een draaiende beweging met het hoofd of kopt iemand een uittrap van een keeper? Door de wedstrijd te filmen kunnen de onderzoekers na afloop precies zien wie er gekopt heeft, op welke manier en hoe vaak.
6
Als het goed is wordt het onderzoek dit voorjaar afgerond. Er hebben dan in totaal 340 jonge mannen een wedstrijd gespeeld. Over de uitslag kunnen de onderzoekers nog niet veel zeggen. Marsh: “Maar we hebben zo’n grote groep, dat we zelfs kleine effecten kunnen waarnemen.” Wat er vervolgens voor advies uitrolt, dat hangt natuurlijk af van de resultaten, en is aan de KNVB of misschien de overheid. Als er schadelijke effecten worden gevonden, kan je bijvoorbeeld denken aan het beter informeren van voetballers. Meest extreme scenario is dat koppen niet meer toegestaan wordt voor bepaalde doelgroepen.
Het onderzoek onder jonge mannen is het eerste onderzoek. De onderzoekers zijn nog op zoek naar financiering voor onderzoek bij jonge vrouwen. Ook is het de wens het koppen bij kinderen te onderzoeken.