Lezersvragen over...
Mazelen
Het is veel in het nieuws de afgelopen tijd: het aantal besmettingen met mazelen in Nederland is fors toegenomen. En hoewel er geen sprake is van een landelijke uitbraak, zijn er meerdere kleine uitbraken, met name op basisscholen waar de vaccinatiegraad laag is. Hoe gevaarlijk is dat? Wanneer ben je beschermd? En hoe zit het met de bijwerkingen van vaccineren? We vragen het aan Rosa van Mansfeld, arts-microbioloog bij Amsterdam UMC.
1
Hoe kan het dat het aantal besmettingen zo sterk is toegenomen de laatste tijd?
“Mazelen is zeer besmettelijk. Wanneer in een groep minder dan 95 procent van de mensen beschermd is, kan al een uitbraak ontstaan”, vertelt Rosa van Mansfeld. “Het virus wordt vaak meegenomen uit landen waar mazelen nog veel voorkomt, zoals bijvoorbeeld Marokko dat nu in het staartje zit van een grote mazelenuitbraak.” Omdat in Nederland de vaccinatiegraad van kinderen de laatste jaren is gedaald tot onder de 90 procent, kan het virus zich hier verder verspreiden, zoals je nu op verschillende plekken in Nederland ziet.
2
Hoe gevaarlijk is dat?
Meestal is mazelen niet gevaarlijk, maar het kan ook ernstige klachten veroorzaken. Met name jonge, ongevaccineerde kinderen zijn daar kwetsbaar voor. Van Mansfeld: “Dan moet je denken aan een oorontsteking, soms zelfs met blijvende doofheid, een longontsteking of een ontsteking aan de hersenen. Ook die schade gaat soms niet meer weg. En je kunt na een infectie met mazelen nog enkele maanden tot jaren vatbaarder zijn voor andere infecties.”
3
Vaccineren dus? Of ben ik beter beschermd als ik de ziekte een keer krijg?
Het is niet verstandig om het aan te laten komen op een natuurlijke afweer door besmetting vanwege het risico op ernstige klachten. Lees het antwoord op de vorige vraag nog maar eens goed. Van Mansfeld: “Met een vaccin ben je immuun”. Alle kinderen in Nederland krijgen een uitnodiging voor deze vaccinatie wanneer ze 14 maanden en 3 jaar oud zijn. Na 2 prikken is 99 procent beschermd tegen mazelen. “Vaccineren is een belangrijke sleutel voor groepsimmuniteit. Behalve dat we daarmee kwetsbare groepen beschermen, kan een ziekte zelfs helemaal verdwijnen, zoals met pokken is gebeurd. Met mazelen is dat in theorie ook mogelijk. Want als je niet ziek wordt, kun je ook niemand besmetten.”
4
Maar hoe zit het dan met de bijwerkingen van het vaccin zelf?
“De meest voorkomende bijwerkingen zijn mild, zoals pijn op de plek waar de prik is gezet, een rode plek of lichte koorts. Heel soms krijgt een kind een koortsstuip. Dat ziet er angstaanjagend uit, maar is gelukkig onschuldig en gaat vanzelf weer over.” Om een beeld te geven: bij het vaccin tegen mazelen komt dat voor bij 1 tot 2 op de 10.000 kinderen. “De vrees voor mogelijke bijwerkingen is voor sommige ouders een reden om hun kind niet laten vaccineren. Maar de ziekte zelf is veel ernstiger dan de bijwerkingen”, benadrukt Van Mansfeld.
5
Vaccineren kan dus niet leiden tot autisme, zoals door sommigen wordt beweerd?
Van Mansfeld: “Dat is een misvatting. Een arts beweerde dat in 1998, maar zijn conclusies bleken onjuist. Zijn artikel werd wegens fraude ingetrokken en de arts verloor zelfs zijn artsentitel.” Kinderen die niet gevaccineerd zijn, hebben net zo vaak autisme als gevaccineerde kinderen. Dat blijkt uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken.
6
Kun je alsnog worden gevaccineerd als je beide prikken nooit hebt gekregen?
“Jazeker! Oudere kinderen die een prik gemist hebben kunnen deze via de JGZ/GGD alsnog halen. Maar ook volwassenen kunnen het vaccin alsnog krijgen.”
Bekijk ook het filmpje op TikTok waarin arts-onderzoeker Erik Michels fabels en feiten over vaccinaties onder de loep neemt.
Ook een leuke vraag? Stuur 'm dan in!
1 Hoe kan het dat het aantal besmettingen zo sterk is toegenomen de laatste tijd?
“Mazelen is zeer besmettelijk. Wanneer in een groep minder dan 95 procent van de mensen beschermd is, kan al een uitbraak ontstaan”, vertelt Rosa van Mansfeld. “Het virus wordt vaak meegenomen uit landen waar mazelen nog veel voorkomt, zoals bijvoorbeeld Marokko dat nu in het staartje zit van een grote mazelenuitbraak.” Omdat in Nederland de vaccinatiegraad van kinderen de laatste jaren is gedaald tot onder de 90 procent, kan het virus zich hier verder verspreiden, zoals je nu op verschillende plekken in Nederland ziet.
2 Hoe gevaarlijk is dat?
Meestal is mazelen niet gevaarlijk, maar het kan ook ernstige klachten veroorzaken. Met name jonge, ongevaccineerde kinderen zijn daar kwetsbaar voor. Van Mansfeld: “Dan moet je denken aan een oorontsteking, soms zelfs met blijvende doofheid, een longontsteking of een ontsteking aan de hersenen. Ook die schade gaat soms niet meer weg. En je kunt na een infectie met mazelen nog enkele maanden tot jaren vatbaarder zijn voor andere infecties.”
3 Vaccineren dus? Of ben ik beter beschermd als ik de ziekte een keer krijg?
Het is niet verstandig om het aan te laten komen op een natuurlijke afweer door besmetting vanwege het risico op ernstige klachten. Lees het antwoord op de vorige vraag nog maar eens goed. Van Mansfeld: “Met een vaccin ben je immuun”. Alle kinderen in Nederland krijgen een uitnodiging voor deze vaccinatie wanneer ze 14 maanden en 3 jaar oud zijn. Na 2 prikken is 99 procent beschermd tegen mazelen. “Vaccineren is een belangrijke sleutel voor groepsimmuniteit. Behalve dat we daarmee kwetsbare groepen beschermen, kan een ziekte zelfs helemaal verdwijnen, zoals met pokken is gebeurd. Met mazelen is dat in theorie ook mogelijk. Want als je niet ziek wordt, kun je ook niemand besmetten.”
4 Maar hoe zit het dan met de bijwerkingen van het vaccin zelf?
“De meest voorkomende bijwerkingen zijn mild, zoals pijn op de plek waar de prik is gezet, een rode plek of lichte koorts. Heel soms krijgt een kind een koortsstuip. Dat ziet er angstaanjagend uit, maar is gelukkig onschuldig en gaat vanzelf weer over.” Om een beeld te geven: bij het vaccin tegen mazelen komt dat voor bij 1 tot 2 op de 10.000 kinderen. “De vrees voor mogelijke bijwerkingen is voor sommige ouders een reden om hun kind niet laten vaccineren. Maar de ziekte zelf is veel ernstiger dan de bijwerkingen”, benadrukt Van Mansfeld.
5 Vaccineren kan dus niet leiden tot autisme, zoals door sommigen wordt beweerd?
Van Mansfeld: “Dat is een misvatting. Een arts beweerde dat in 1998, maar zijn conclusies bleken onjuist. Zijn artikel werd wegens fraude ingetrokken en de arts verloor zelfs zijn artsentitel.” Kinderen die niet gevaccineerd zijn, hebben net zo vaak autisme als gevaccineerde kinderen. Dat blijkt uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken.
6 Kun je alsnog worden gevaccineerd als je beide prikken nooit hebt gekregen?
“Jazeker! Oudere kinderen die een prik gemist hebben kunnen deze via de JGZ/GGD alsnog halen. Maar ook volwassenen kunnen het vaccin alsnog krijgen.”
Bekijk ook het filmpje op TikTok waarin arts-onderzoeker Erik Michels fabels en feiten over vaccinaties onder de loep neemt.
Ook een leuke vraag? Stuur 'm dan in!