Lezersvragen over...

Gezonde longen

Lezersvragen over...

Gezonde longen

Adem in, adem uit... We doen het de hele dag door, soms bewust maar meestal zonder erbij na te denken. Onze longen spelen een belangrijke rol bij het opnemen van zuurstof, maar hoe werkt dat precies? Hoe weet je of je longen gezond zijn? En hoe houd je ze gezond? We vroegen het aan Amsterdam UMC-onderzoekers Susanne Vijverberg en Arjen Pelgröm.

1

Dus allereerst: hoe werken gezonde longen?

Gezonde longen zorgen ervoor dat je lichaam genoeg zuurstof krijgt. Om te kunnen denken, bewegen, groeien, noem maar op. Je kunt ze vergelijken met twee flexibele ballonnen in je borst. Je ademt lucht in, de zuurstof gaat via kleine buisjes en longblaasjes naar je bloed, en afvalstoffen, zoals bijvoorbeeld CO2, adem je weer uit. Gezonde longen zijn schoon vanbinnen, zonder ontstekingen of beschadigingen. Dat ze gezond zijn merk je meestal als ademhalen vanzelf gaat. Dus zonder te hoesten, te piepen of snel buiten adem te raken.

2

Word je met gezonde longen geboren?

De meeste mensen worden met gezonde longen geboren, maar ze zijn bij je geboorte nog niet helemaal volgroeid. Pas tussen je 20e en 25e levensjaar bent zijn ze helemaal ‘af’ en op hun best. Om daarna weer langzaam af te nemen, maar dat is normaal. Op je 50e zul je geen topsporter meer worden, maar je kunt nog prima de marathon van Rotterdam lopen als je daarvoor traint. Hoe snel je longen achteruitgaan is voor iedereen anders en hangt onder andere af van je genetische aanleg, je leefstijl en je omgeving.

3

Dus je kunt er zelf voor zorgen dat je longen gezond blijven?

Dat is wat kort door de bocht, maar voor een groot deel heb je daar zeker zelf invloed op. Door genoeg te bewegen, gezond te eten, de usual suspects. Maar vooral door iets niet te doen: roken en vapen. Dat is zó schadelijk voor je longen en uiteindelijk je algehele gezondheid. Nog beter is het natuurlijk om er niet aan te beginnen. De nicotine die in sigaretten en vapes zit is enorm verslavend. Een keertje roken, uit nieuwsgierigheid of om erbij te horen, kan al snel tot gevolg hebben dat je niet meer zonder kan. Bedenk dan dat stoppen altijd zin heeft. Je longen kunnen deels herstellen, maar ook: je stopt met nog meer schade aanbrengen.

4

Wat gebeurt er met je longen als je rookt of vapet?

Je luchtwegen worden geprikkeld. Vergelijk het maar eens: een teug frisse lucht die je inademt of de rook van een sigaret. Grote kans dat het laatste je een benauwd gevoel geeft of laat hoesten. In de rook van een sigaret of vape zitten hele kleine schadelijke deeltjes en chemische stoffen. Die dringen helemaal door tot in je kleine longblaasjes. Daar blijven ze plakken, hopen zich op en beschadigen de wanden van je longblaasjes en je bloedvaatjes. Hierdoor raken je longen ontstoken en kunnen ze minder goed zuurstof opnemen en doorgeven aan je bloed. En dat merk je. Je bent sneller buiten adem, gaat hoesten of bent benauwd. Wat je misschien niet zo snel merkt, is dat de schadelijke stoffen via je longen ook in je bloed terechtkomen en je hart en bloedvaten beschadigen. Roken vergroot de kans op COPD (chronische obstructieve longziekte) en longkanker. Maar ook op een hartinfarct en een beroerte.

5

En hoe zit het met die omgeving?

De plek waar je woont en werkt hebben ook invloed op de gezondheid van je longen. Luchtvervuiling, fijnstof door uitlaatgassen van auto’s, industrie, maar ook de manier waarop je kookt of stookt kunnen je longen gevoelig maken. Het is belangrijk om patiënten hierover voor te lichten. En daarom gaat Amsterdam UMC als eerste ziekenhuis in Nederland in patiëntendossiers bijhouden aan hoeveel luchtverontreiniging een patiënt wordt blootgesteld.

6

Hebben jullie nog tips?

Zeker, blijf in beweging: wandelen, fietsen, sporten of gewoon een frisse neus halen is altijd goed voor je longen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis en neem – als dat even kan – de route door het park in plaats van langs die drukke autoweg. Voor mensen met astma of COPD geldt: actief blijven helpt om klachten te verminderen en je conditie op peil te houden, ook als je ouder wordt.

Wist je dat? De meest voorkomende longziekten zijn astma en COPD. In Nederland hebben 580 duizend mensen astma, waarvan ongeveer 70 duizend kinderen. In 2023 kregen ruim 55 duizend mensen de diagnose astma. COPD komt ook veel voor: zo’n 550 duizend mensen hebben deze ziekte en elk jaar krijgen 32 duizend mensen de diagnose COPD. Longkanker komt minder vaak voor, maar is wel ernstig: bijna 40 duizend mensen in Nederland leven met of na longkanker. Elk jaar krijgen ruim 14.500 mensen deze diagnose. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker en wordt vaak laat ontdekt. Scholenproject Healthy Lungs for life Susanne Vijverberg en Arjen Pelgröm gaven deze zomer, samen met andere vrijwilligers van de afdelingen Longgeneeskunde en Kinderlongziekten, een serie gastlessen over gezonde longen aan kinderen uit groep 7 en 8 van een basisschool in Amsterdam. Bekijk het filmpje: Healthy Lungs for Life for Schools in Amsterdam

1 Dus allereerst: hoe werken gezonde longen?

Gezonde longen zorgen ervoor dat je lichaam genoeg zuurstof krijgt. Om te kunnen denken, bewegen, groeien, noem maar op. Je kunt ze vergelijken met twee flexibele ballonnen in je borst. Je ademt lucht in, de zuurstof gaat via kleine buisjes en longblaasjes naar je bloed, en afvalstoffen, zoals bijvoorbeeld CO2, adem je weer uit. Gezonde longen zijn schoon vanbinnen, zonder ontstekingen of beschadigingen. Dat ze gezond zijn merk je meestal als ademhalen vanzelf gaat. Dus zonder te hoesten, te piepen of snel buiten adem te raken.

2 Word je met gezonde longen geboren?

De meeste mensen worden met gezonde longen geboren, maar ze zijn bij je geboorte nog niet helemaal volgroeid. Pas tussen je 20e en 25e levensjaar bent zijn ze helemaal ‘af’ en op hun best. Om daarna weer langzaam af te nemen, maar dat is normaal. Op je 50e zul je geen topsporter meer worden, maar je kunt nog prima de marathon van Rotterdam lopen als je daarvoor traint. Hoe snel je longen achteruitgaan is voor iedereen anders en hangt onder andere af van je genetische aanleg, je leefstijl en je omgeving.

3 Dus je kunt er zelf voor zorgen dat je longen gezond blijven?

1. Dat is wat kort door de bocht, maar voor een groot deel heb je daar zeker zelf invloed op. Door genoeg te bewegen, gezond te eten, de usual suspects. Maar vooral door iets niet te doen: roken en vapen. Dat is zó schadelijk voor je longen en uiteindelijk je algehele gezondheid. Nog beter is het natuurlijk om er niet aan te beginnen. De nicotine die in sigaretten en vapes zit is enorm verslavend. Een keertje roken, uit nieuwsgierigheid of om erbij te horen, kan al snel tot gevolg hebben dat je niet meer zonder kan. Bedenk dan dat stoppen altijd zin heeft. Je longen kunnen deels herstellen, maar ook: je stopt met nog meer schade aanbrengen.

4 Wat gebeurt er met je longen als je rookt of vapet?

Je luchtwegen worden geprikkeld. Vergelijk het maar eens: een teug frisse lucht die je inademt of de rook van een sigaret. Grote kans dat het laatste je een benauwd gevoel geeft of laat hoesten. In de rook van een sigaret of vape zitten hele kleine schadelijke deeltjes en chemische stoffen. Die dringen helemaal door tot in je kleine longblaasjes. Daar blijven ze plakken, hopen zich op en beschadigen de wanden van je longblaasjes en je bloedvaatjes. Hierdoor raken je longen ontstoken en kunnen ze minder goed zuurstof opnemen en doorgeven aan je bloed. En dat merk je. Je bent sneller buiten adem, gaat hoesten of bent benauwd. Wat je misschien niet zo snel merkt, is dat de schadelijke stoffen via je longen ook in je bloed terecht komen en je hart en bloedvaten beschadigen. Roken vergroot de kans op COPD (chronische obstructieve longziekte) en longkanker. Maar ook op een hartinfarct en een beroerte.

5 En hoe zit het met die omgeving?

De plek waar je woont en werkt heeft ook invloed op de gezondheid van je longen. Luchtvervuiling, fijnstof door uitlaatgassen van auto’s, industrie, maar ook de manier waarop je kookt of stookt kunnen je longen gevoelig maken. Het is belangrijk om patiënten hierover voor te lichten. En daarom gaat Amsterdam UMC als eerste ziekenhuis in Nederland in patiëntendossiers bijhouden aan hoeveel luchtverontreiniging een patiënt wordt blootgesteld.

6 Hebben jullie nog tips?

Zeker, blijf in beweging: wandelen, fietsen, sporten of gewoon een frisse neus halen is altijd goed voor je longen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis en neem – als dat even kan – de route door het park in plaats van langs die drukke autoweg. Voor mensen met astma of COPD geldt: actief blijven helpt om klachten te verminderen en je conditie op peil te houden, ook als je ouder wordt.

Wist je dat? De meest voorkomende longziekten zijn astma en COPD. In Nederland hebben 580.000 mensen astma, waarvan ongeveer 70.000 kinderen. In 2023 kregen ruim 55.000 mensen de diagnose astma. COPD komt ook veel voor: zo’n 550.000 mensen hebben deze ziekte en elk jaar krijgen 32.000 mensen de diagnose COPD. Longkanker komt minder vaak voor, maar is wel ernstig: bijna 40.000 mensen in Nederland leven met of na longkanker. Elk jaar krijgen ruim 14.500 mensen deze diagnose. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker en wordt vaak laat ontdekt.

Scholenproject Healthy Lungs for life Susanne Vijverberg en Arjen Pelgröm gaven deze zomer, samen met andere vrijwilligers van de afdelingen Longgeneeskunde en Kinderlongziekten, een serie gastlessen over gezonde longen aan kinderen uit groep 7 en 8 van een basisschool in Amsterdam. Bekijk het filmpje: Healthy Lungs for Life for Schools in Amsterdam