“Het gaat dit jaar wat anders dan anders”, kondigt RvB-lid Karen Kruijthof de middag aan. Dit Covidjaar verliep immers alles anders. Maar dat de hele online Anna Reynvaanlezing door technische problemen live in het water viel, had niemand voorzien.

Je zou kunnen zeggen dat het past in het jaar waar niets ging zoals verwacht. Juist in dit jaar werd meer dan ooit duidelijk dat verpleegkundigen het verschil maken. Als cadeau krijgen zij daarom de première van de film Super hero te zien. Het is een film voor én door supernurses. Daarna volgt een andere verrassing, een korte film met verschillende situaties waaruit blijkt hoe belangrijk verpleegkundig leiderschap is: de arts denkt bijvoorbeeld dat de patiënt al met ontslag kan, maar de verpleegkundige weet dat het nog te vroeg is. Durf je je dan daarover uit te spreken?

Spion

“Verpleegkundigen hebben veel meer macht dan ze zich realiseren”, zegt professor of Nursing Greta Cummings later in een interview met professor Bianca Buurman. Cummings, die in Canada woont maar Nederlandse roots heeft, wilde ooit spion worden. “Maar toen mijn zus verpleegkundige werd, zag ik hoe groot haar impact was op het leven van de patiënten.” Cummings volgde haar zus’ voorbeeld en werd verliefd op het vak. Al snel begon ze zich te verdiepen in verpleegkundig leiderschap.

Verpleegkundigen zijn kenniswerkers

“Verpleegkundig leiderschap betekent dat je in staat bent het heden te zien voor wat het is - met al z’n uitdagingen en problemen - en je een betere toekomst voor te stellen”, zegt Cummings. “Maar daar blijft het niet bij! Als we alleen maar dromen, wordt die betere toekomst geen realiteit.” Verpleegkundig leiderschap betekent óók dat je actie onderneemt om de kloof te dichten tussen het heden en de gedroomde toekomst, zegt Cummings. “Soms doe je er jaren over om die toekomst op te bouwen, soms kun je morgen al betere resultaten voor je patiënten bereiken omdat je besloot de dingen anders te doen.”

Werkdruk

Cummings noemt twee factoren die cruciaal zijn voor verpleegkundigen om zich te kunnen wapenen tegen burn out en uitval: bevlogenheid en professionele autonomie. “Bevlogenheid betekent dat je mind, soul, and heart in je werk stopt. Volledige focus. Autonomie betekent dat we als beroepsgroep zelf de standaarden bepalen voor onderwijs, beleid en procedures. Dat we nieuwe kennis voortbrengen, en dat we wat te zeggen hebben over personeelsinzet en werkdruk.” Met gevoel voor understatement: “Als het gaat om werkdruk: we’re not quite there yet. Maar met het genereren van nieuwe kennis gaat het in Nederland erg goed, in ongeveer tien jaar is het aantal professoren enorm gestegen. Dat is cruciaal. Verpleegkundigen zijn niet alleen maar hands-on, het zijn kenniswerkers.” Wie zijn nek uitsteekt, kan stuiten op conflict, zegt Buurman. “Hoe moeten we daarmee omgaan?” Niks mis mee, antwoordt Cummings. “Het is soms nodig om verder te komen. Laten we een gesprek hebben dat op waarden is gebaseerd: wat zijn de onderliggende waarden van jouw positie, en waarin verschillen die van de mijne? Dat kan ongemakkelijk zijn, maar we moeten ons op een bepaalde manier comfortabel gaan voelen in die ongemakkelijke situaties.” Triomfantelijk: “Ook dat is een vaardigheid die je kunt leren.”