Futureproof

Overstappen op groene energie, opgewekt door zon, wind of water

Alle universitair medische centra (umc’s) tekenden in 2015 de Green Deal ‘Nederland op weg naar duurzame zorg’. Daarin staat onder andere dat zij in 2035, 49% minder CO₂ mogen uitstoten. En in 2050 zelfs bijna volledig CO₂-neutraal moeten zijn. Ook Amsterdam UMC staat voor deze uitdaging. Ad Alderliesten, directeur Vastgoed locatie VUmc en Arjen van der Zee, manager Expertisecentrum Huisvesting & Techniek locatie AMC, vertellen hoe het ervoor staat.

Arjen van der Zee en Ad Alderliesten

We moeten de kwaliteit van zorg hoog houden

Verduurzamen gaat verder dan minder energie verbruiken

Denk je aan het verminderen van de CO₂-uitstoot, dan denk je al gauw aan het dichtdraaien van de aardgaskraan. Overstappen op groene energie, opgewekt door zon, wind of water. Maar voor een groot ziekenhuis is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker voor locatie AMC.

Niet experimenteren Arjen legt uit: “Het elektriciteitsnetwerk in deze omgeving kan de hoeveel energie die wij nodig hebben niet aan. De leveranciers kunnen het ons gewoon niet leveren.” Daarom wekt het ziekenhuis in Zuidoost zijn eigen stroom op. En dat gebeurt op gas. Arjen: “Helaas kunnen we niet zomaar overgaan op een andere manier van opwekken. Of we zouden een mini-kerncentrale moeten neerzetten…” Volledig draaien op zonne-energie is bijvoorbeeld geen optie. “Stel je hebt een dag als vandaag waarop de zon niet schijnt. Dan gaan in de operatiekamers de machines en het licht uit. Dat kan natuurlijk niet.” Ad voegt daaraan toe dat er heel veel zonnepanelen voor nodig zouden zijn; zoveel dakoppervlak is er niet eens. Arjen geeft aan dat ze wel de mogelijkheden met waterstofgas bekijken. “Maar dat zit nog in de ontwikkelingsfase. En we kunnen niet experimenteren. Dat is een te groot risico. We moeten de kwaliteit van zorg hoog houden.” Het AMC zette in 2014 wel al een grote duurzame stap toen ze van olie overgingen op aardgas. “Dat was al een CO₂-vermindering van 30%.”

Groen Voor locatie VUmc was de overstap naar groene stroom minder ingewikkeld. “Wij kunnen het groene energienetwerk van de stad gebruiken”, vertelt Ad. “Bovendien was onze noodstroomvoorziening altijd al groen. Als onze eigen energiecentrale met gas uitviel, kwam er groene stroom van onze leverancier.” Een aantal jaar geleden draaide VUmc dit om. Nu is bijna alle stroom die het ziekenhuis gebruikt groen. Alleen de noodstroom en verwarming komt nog van de eigen centrale. Ad: “Ook dat moet uiteindelijk groen worden, maar dit scheelt al enorm.”

Presentatie routekaart CO₂-uitstoot

Windpark Ondertussen zoeken beide locaties door naar andere mogelijkheden dan aardgas. Met elkaar, met de gemeente, met ontwikkelaars, maar ook met de andere umc’s. En daarbij is geen optie te gek. Ad: “Je zou bij wijze van spreken met z’n allen een windpark kunnen aanleggen die alle umc’s energie geeft.” Ook nemen ze allerlei grote en kleine maatregelen om minder energie te verbruiken. Zo gaan de gebouwen stap voor stap over op ledverlichting, wordt de gevel geïsoleerd en liggen er zonnepanelen op de daken.

Meer dan energie Zowel Arjen als Ad benadrukken dat verduurzamen verder gaat dan minder energie verbruiken. Ook afval verminderen en de leefomgeving zijn belangrijke aandachtspunten. “Op locatie AMC leggen we bijvoorbeeld een groene omgeving aan rond het ziekenhuis.” En wat dacht je van vervoer van en naar het ziekenhuis. Ook dit wil Amsterdam UMC sterk verminderen. Arjen: “Van patiënten kun je niet eisen dat ze het openbaar vervoer nemen.” Ad: “Maar personeel kunnen we wel stimuleren zo min mogelijk met de auto te komen. Bijvoorbeeld met goede fietsvoorzieningen.”

Positief Dat een CO₂-neutraal ziekenhuis een uitdaging is, is zacht uitgedrukt. Toch zijn beide mannen positief. Ad: “Met alles wat we nu al doen, gaan we de doelstelling voor 2035 sowieso halen.” Arjen: “Al die kleine stapjes die we de komende jaren zetten, leveren behoorlijk veel op. En door alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van energie opwekken, moeten we ook het doel voor 2050 kunnen halen.”

Je zou bij wijze van spreken met z’n allen een windpark kunnen aanleggen die alle umc’s energie geeft