Bloedafname op de Spoedeisende hulp
Bloed laten afnemen vindt niemand prettig. En veel bloed afnemen is voor sommige patiënten echt vervelend. Bovendien blijkt dat laatste niet altijd nodig. Bijvoorbeeld bij infectieonderzoek op de Spoedeisende hulp (SEH). Arts-onderzoekers Roos Boerman en Michiel Schinkel onderzochten hoe ze met behulp van kunstmatige intelligentie kunnen voorkomen dat er onnodig veel bloed wordt afgenomen bij patiënten op de SEH.
1
Als de arts denkt dat een patiënt op de SEH een infectie heeft, dan wordt er bijna altijd bloed afgenomen. Ter plekke doet de arts een standaard bloedonderzoek. Bijvoorbeeld om ontstekingswaarden in het bloed te meten. De uitslag hiervan is na ongeveer een uur bekend. Denkt de arts dat er een bacterie in de bloedbaan zit, dan worden er ook bloedkweken afgenomen voor verder onderzoek in het laboratorium.
2
Voor de kweken neemt de arts een aantal extra flesjes bloed af. In het laboratorium onderzoeken ze of daar een bacterie in zit. En met welke antibiotica deze bacterie kan worden behandeld. De uitslag van de bloedkweken is na ongeveer 24 tot 48 uur bekend
3
Soms is de uitslag van de bloedkweek vals positief. Er is dan door het bloedprikken een bacterie van de huid in het bloedafnameflesje terechtgekomen. Die bacterie zit niet in de bloedbaan van de patiënt, maar alleen in de kweek. Toch wordt er dan extra laboratoriumonderzoek gedaan om dit echt zeker te weten. Er wordt dan dus onnodig tijd aan besteed en er worden onnodige kosten gemaakt. Bovendien zit de patiënt langer in onzekerheid en krijgt niet de juiste behandeling.
4
Door slim gebruik te maken van data kunnen onnodige bloedkweken voorkomen worden. Een deel van de patiënten hoeft dan minder bloed te geven. Het aantal vals positieve uitslagen wordt kleiner. Roos en Michiel ontwikkelden hiervoor een voorspelmodel. Dit model berekent de kans dat de bloedkweek positief zal worden. Voor deze berekening worden de uitslagen van het standaard bloedonderzoek op de SEH gecombineerd met waarden als bloeddruk, hartslag en temperatuur. Is de kans op een positieve bloedkweek groter dan 5%? Dan is het nodig om de bloedkweek ook echt af te nemen. Met het voorspelmodel kan 30% van de bloedkweken worden voorkomen.
5
Dit onderzoek van Roos en Michiel is een eerste stap. De arts-onderzoekers verwachten dat dit soort modellen straks ook voor andere testen gebruikt kunnen worden. Zoals urinekweken.
Het is een mooi voorbeeld van hoe het gebruik van data de zorg efficiënter maakt. Het voorkomt dat er handelingen worden gedaan die niet nodig zijn. Het bespaart tijd en geld. Patiënten worden beter en sneller geholpen. En er ontstaat meer ruimte voor zorg die wél nodig is.
6
Het onderzoek bevindt zich nu in de testfase. Komende jaren wordt onderzocht of het model inderdaad veilig toe te passen is in de praktijk. Alle patiënten op de SEH die met deze bloedafname te maken krijgen, krijgen de vraag of ze mee willen doen aan het onderzoek.